Alabalık; (Salmo trutta), Salmonidae familyasının en tanınmış üyesidir ve somon balığı ile yakın akrabadır. "Alabalık" diye adlandırdığımız her balık Salmo cinsine ait değildir. Salmonidae ailesinin arta kalanını oluşturan Oncorhynchus ve Salvelinus cinslerine ait olan balıkların da bazılarına "alabalık" denilir. Alabalığın çok yaygın olan veya sadece belli bir yöreye ait olan türleri vardır.
Ülkemizde bilinen türleri; Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss), Anadolu Alabalığı (Salmo platycephalus), Abant Alabalığı (Salmo trutta abanticus), Karadeniz Alabalığı (Salmo trutta labrax), Kafkas Alabalığı (Salmo trutta caspius), Büyük Benekli Alabalık (Salmo trutta macrostigma), Deniz Alabalığı (Salmo trutta trutta), Dere Alabalığı (Salmo trutta forma fario), Göl Alabalığı (Salmo trutta lacustris), Aral Alabalığı (Salmo trutta aralensis), Garda Alabalığı (Salmo trutta carpio), Gökçe Alabalığı (Salmo ischchan), Marmorata Alabalığı (Salmo trutta marmorata), Ceyhun Alabalığı (Salmo trutta oxianus) gibi türleridir.
Nerdeyse tüm alabalıklar yırtıcı tatlısu balıklarıdır, yalnızca (daha çok somon balığı ile yakın akraba olan) Deniz Alabalığı aynı Somon balıkları gibi denizde yaşamasına rağmen, yumurtlama döneminde akarsulara girer.
Alabalıklar nüfusları hızla tükenmekte olan, bazı türleri ise neredeyse yok olmuş korunmaya muhtaç kıymetli balıklarımızdandır. Alabalık avlarında yakaladığımız balıkları doğaya geri bırakmak, özellikle dikkat ederek az miktarda alıkoymak, kıymetli alabalık balıkçılığın devamlılığı için oldukça önemlidir.
Alabalık Avı İçin Takım Önerilerini değerlendirirken dere alabalığı avları için ve göl alabalığı avları için iki ayrı kategoride incelemek daha net ve anlaşılır olacaktır. Her iki farklı av tekniğinde de ihtiyacımız olan özellikler birbirlerinden oldukça farklıdır.
Alabalık avında kullanılan birden çok teknik ve takım vardır. Bunlardan; canlı ya da ölü yemli takımlar, Fly Fishing (Sinek Balıkçılığı) Olta Takımları ve Spin/Atçek Olta takımları en yaygın kullanılanlardır. Özellikle Spin/Atçek yöntemi ülkemizde uygulama ve performans açısından oldukça popüler bir yöntemdir. Bu bölümde alabalık avı için spin/atçek takımlar üzerinde duracağız ancak bu yöntemde kendi içinde farklılıklar gösteriyor, özellikle dere alabalığı avlarında daha küçük yemler ve daha hafif takımlar kullanılırken göl ve nehir alabalığı avlarında daha güçlü takımlara ihtiyaç duyuyoruz.
Dere alabalıkları balık avcılığının en kıymetli olanlarındandır. Yakalaması oldukça zahmet ve tecrübe ister, ancak uzun yıllar emek verilince dağların ormanların zorlu patikaları ardında, en ücra en bakir dereleri defalarca ziyaret ettikten sonra belki bir kırmızı benekli alabalığa rastlarsınız.
Dere Alabalıklarının avında en yaygın kullanılan ve en iyi sonuçlar alınan yemleri;
döner kaşıklar,
kaşıklar,
silikon yemler (max. 7cm),
dalarlı maket yemler (2-4cm boylarda)
olarak sıralayabiliriz. Özellikle dere alabalığı avlarında olabildiğince küçük yemler tercih etmeniz avcılığınızı arttıracaktır.
Dere alabalığı avlarında kullanılan yemlerin özellikleri, seçeceğimiz kamış için gerekli ip uçlarını bize vermektedir. 0 – 10 Gram arası atar aralıklarına sahip UL-Ultra Light / L-Light / ML-Medium Light Sertliğinde kamışlar arasından bir tercih yapabiliriz. Kamış boyunu ise dar dereleri, ağaç ve çalılardan kalan kısıtlı atış alanlarını göz önünde bulundurarak kısa tutmalıyız, ortalama 1.40m – 2.10m uzunluğunda kamışlar arasından kullanım alışkanlığınıza ve kullanacağınız avlağın yapısına göre bir tercihte bulunabilirsiniz. İnce kamışlar esnek oldukları için F-Fast Aksiyonlu kamışlar, atış, aksiyon ve mücadele performansınızı olumlu yönde etkileyeceklerdir.
Özellikle dere alabalığı avlarında kullanılan hafif takımlara uyumlu olması için en küçük ebatlı modelleri değerlendirmeliyiz. Küçük ve hafif makineler, zor alanlarda yapılan atışlarda kamışınızın daha dengeli olmasını ve daha iyi atışlar yapabilmenizi sağlar. 500 ya da 1000 ebatlı makineler arasından bütçenize ve takımınıza uygun seçtiğiniz bir makine, avlanırken beklediğiniz hafifliği ve performansı verecektir.
Örgü ip ya da misina seçiminde kamışınızda belirtilen değerleri dikkate almanız en doğrusudur, kamışınızın üzerinde Line ibaresi ile LB üzerinden belirtilen değerler kullanılması gereken en uygun örgü ip & misina değerleridir. Bilinen tek bir kesin değer var ki o da ne kadar ince örgü ip ya da misine kullanırsanız takımınızın o kadar avcı olduğudur. Özellikle örgü ip seçiminde kalın orta sınıf ipler yerine iyi kalitede ve daha ince 8X (sekiz kat örgü) ya da 9X / 12X örgü ipler kullanmanız, ipinizin dayanıklılığını, avcılığınız ve ömrünü arttıracaktır. 0.4-0.6pe arası kalınlıkta ip ya da 0.14 – 0.18 mm arası kalınlıkta bir monofilament misina tercihinde bulunabilirsiniz. Eğer tercihinizi örgü ipten yana kullanıyorsanız, ipinizin ortalama iki katı kalınlığında Fluorocarbon leader kullanmanızı tavsiye ederiz.
Eğer göllerde ya da büyük nehirlerde alabalık avlıyorsak, dere alabalıklarına kıyasla daha büyük ve daha güçlü balıkları hedefliyoruz demektir. Daha büyük alabalıklarla aynı oranla, kullanacağımız takımlarda daha yüksek değerlere sahip olmalıdır.
Göl ve nehir alabalık türlerinin avlarında çoğunlukla Döner Kaşıklar, Spin Kaşıklar, Kesme Kaşıklar, Jig Yemler, Maket Yemler ve Silikon Yemler kullanılır. Tüm bu yem çeşitleri ile oldukça verimli sonuçlar alabilirsiniz. Döner kaşık seçiminde 3 numara, jig ve silikon yem seçiminde ise ortalama 15 gram ağırlığa kadar olan yemleri kullanabilirsiniz. Yem ve ağırlık seçimi yaparken avlandığınız alanın büyüklüğünü ve derinliğini de göz önünde bulundurmalısınız. Kimi zaman daha uzak mesafelere atışlar yapmamız gerekebileceği gibi, akarsularda yemin çabuk batması için de daha ağır yemleri tercih edebiliriz.
Göl ve nehirlerde alabalık avı için kullanılan yemlerin ağırlıkları dikkate alındığında, 1gr ile 25gr (1-20 / 3-15 / 7-21) arası atar aralıklarına sahip kamışlar ön plana çıkıyor. Ortalama 2.1m – 2.60m arası uzunluklarda L-Light / ML-Medium Light sertliğinde, orta hızda aksiyona sahip (RF-Regular Fast) kamışlar atışlarda ve balıkla olan mücadelenizde ihtiyacınız olan performansı size sağlayacaktır.
Dere alabalıklarına nazaran daha güçlü balıklarla mücadele edeceğimiz için ve kullandığımız kamış değerleri de daha yukarı seviyelerde olduğu için, aynı oranda makine abatlarını da bir boy yukarı taşımak, takım uyumu ve performans açısından oldukça etkili olacaktır. 1000 ve 2000 ebatlı makineler arasından orta devirli (5.0;1 – 1 Turda 5 Devir) bir model tercih edebiliriz.
Örgü ip ya da misina seçiminde kamışınızda belirtilen değerleri dikkate almanız en doğrusudur, kamışınızın üzerinde Line ibaresi ile LB üzerinden belirtilen değerler kullanılması gereken en uygun örgü ip & misina değerleridir. Eğer ip kullanmayı tercih ediyorsak 0.6pe - 0.8pe arası örgü ip ve ortalama 2 katı kalınlığında Fluorocarbon leader, eğer misina tercih ediyorsak 0.18mm – 0.20mm kalınlığında monofilament misina ile takımımızı tamamlayabiliriz.
