Olta kamışları, küçük, orta veya büyük balıklar için mi, yoksa tatlı veya tuzlu su koşullarında mı kullanılacağına bağlı olarak birçok kalınlık, sertlik, uzunluk gibi farklı yapılarda olabilir. Bazı olta kamışları, belirli balıkçılık türleri için tasarlanmıştır. Yapay sinek, böcek gibi kandırıcılar atıp/çekmek için fly fishing olta kamışları, maket ya da silikon yapay yemler atmak için ve atış kabiliyetli spinning kamışları tasarlanmıştır.
Uygun ekipmana sahip olmak, herhangi bir spor dalında olduğu gibi balık avında da önemlidir. Günümüzde kullanılan yem seçenekleri ve teknikleri oldukça geniş bir yelpazede. Olta kamışı üreticileri farklı yemler, daha uzak ve daha etkili atışlar ve balıkla mücadele kabiliyetleri için oldukça çok çeşitli kamışlar geliştirdi. Bu özellikler, diğer faktörlerle birleşerek avcıya balık yakalamada ve mücadelede üstünlük sağlıyor. Modern teknoloji ile eskisine göre çok daha fazla nitelik ve seçenek sunan firmalar, en ideal koşullar ve avlar için en iyi niteliklerde oltalar edinmemize oldukça yardımcı olmaktadırlar. Bu niteliklerde doğru kamış, yemlerin doğru bir şekilde atılmasına, yemlerin düzgün bir şekilde çalıştırılmasına, daha etkili aksiyon verilebilmesine ve avın kolayca kıyıya ya da tekneye alınmasına izin verir.
İdeal bir balık oltası seçmek, kullanılacak olan kandırıcı / cezbedici yemin seçilmesiyle başlar. Avı hedeflenen balığı yakalamak için kullanılan yemlerin ağırlığı, yapısı ve yeme uygulanacak aksiyon, seçilecek kamışın en temel niteliklerini belirler. Maket Yemler, Silikon Yemler, Jigler ya da Canlı Yemler ile kullanılan ağırlıklar ve bunları etkili kullanmak için yapılacak olan atış ve yüzdürme teknikleri kamışınızı seçerken sorulacak soruların genelini oluşturur.
Bir yem atma ya da yüzdürme kamışını seçerken göz önünde bulundurulması gereken üç şey vardır: güç, aksiyon ve atış değeri. Doğru kombinasyon belirli bir yem veya teknikle daha uzun, daha etkili ve daha az yorucu atışlar sağlar. Her üç unsur da avcı performansını arttırmaya yöneliktir.
Atış değeri kamışın hangi ağırlıkta yemleri atmaya elverişli olduğunu rakamsal olarak belirtir. (1-10) (7-21) (10-30) (15-45) (100-200) gibi genellikle gram olarak ya da Lb olarak ifade edilen değerlerdir. Bir kamışın üzerinde (10-30 g) ibaresi yer alıyorsa, en az 10 en fazla 30 gram ağırlığında yemleri atabileceğiniz anlamına gelmektedir. Bazı kamışlarda da bu Max 80g ya da Max 150 g olarak da ifade edilebilir, buda alt sınır olmaksızın en fazla 80 gram ağırlığında yemleri atabileceğiniz anlamına gelmektedir. Lb (Libre ağırlık birimi) türü ölçü ile belirtilen değerlerde, farklı ağırlık birimlerini gram birimine çevirmeye yarayan uygulamalar kullanarak kolayca hesaplayabilirsiniz. Burada ki en önemli husus, kamışın en az ve en yüksek atış değerlerinin belirtilmesine rağmen, hangi ağırlıkta yem kullanıldığında en iyi atış (uzaklık) performansı alacağımızı belirtmez. Aynı Atış değerlerinde iki kamış karşılaştırıldığında; belirtilen atış aralığı 14-42g olduğunda, M (MEDIUM) kamış en iyi performansını 18-20gramda verirken, H (HEAVY) bir kamışta bu değer 25-28 gram olabilmekte. Burada tercihimizi etkileyen nokta kullanılacak olan yemlerin ortalama ağırlıklarıdır. Kullanılan yemler ağırlıklı olarak 15-25 gram aralığında ise 10-30 atar değerlerine sahip bir kamış bizim için idealdir diyebiliriz. Eğer yemler 10 ila 20 gram aralıklarında ise 5-25 gram atar aralığına sahip bir kamış bizim için uygun olacaktır. Bazı durumlarda farklı avlarda kullanılmak üzere ortalama bir kamış arama eğilimi gösterebilirsiniz, lüfer avı için de kullanmak üzere ortalama 30 gram aralığındaki yemleri de atabilmek için, yani kamışı hem levrek hem de lüfer avında kullanabilmek için 15-45 ya da 10-50 gibi tercihler ortaya çıkabiliyor. Öncelikle bu durumun teknik olarak mümkün olduğunu söyleyebiliriz ancak pratikte bir takım zorluklar yaşayacağınızda kaçınılmazdır. Atar aralığı yüksek sert bir kamış ile 12-13 gram ağırlıklarda yemleri atmak sizin için oldukça yorucu olacaktır ve ne kadar çabalarsanız çabalayın atış yani erim performansında düşüşler olacaktır. Bizim tavsiyemiz bu durumlarda en çok hangi balığı avlayacağınız ve ne sıklıkla avladığınızı değerlendirerek o ava uygun kamışlara yönelmenizdir.
Güç, hangi balıkçılık disiplinini, balık türü veya balık büyüklüğü hedeflendiğinde, hangi kamışın en iyi şekilde kullanılabileceğinin bir göstergesidir. Genellikle tüm marka ve modellerde UL(Ultra Light / Ultra Hafif) - L(Light / Hafif) - ML(Medium Light / Orta Hafif) - M(Medium / Orta) - MH(Medium Heavy / Orta Ağır) ve H(Heavy / Ağır) olarak belirtilir. Ağır (Heavy) kamışları bükmek için daha fazla baskı gerektirirken, Hafif (Light) kamışlar daha kolay bükülür. Ultra Hafif (UL) Kamışlar, İstavrit, İskorpit, Mırmır, Benekli Alabalık, Perch gibi küçük balıkları yakalamak için uygundur. Ağır (H) kamışlar ise genellikle derin deniz de Torik, Orkinos, Kofana, Sinarit gibi büyük ve mücadeleci balıklar için idealdir. Yine bazı kamış üreticileri, güç değerlerini tanımlamak için genellikle bir ila beş gibi kamışları bir sayı sistemi ile sınıflandırır. 1 Hafif Güç(Light Power), 5 ise Ağır Güç (Heavy Power) demektir. Bu nokta daha çok hedef balık ve kullanılan yem ile ilgilidir. Güç kamışın ne kadar baskıyı kaldırabileceğini belirtir. Eğer aynı ağırlığı farklı güçlerde kamışlara uygularsanız aşağıda ki resim gibi farklı esneme seviyeleri görürsünüz. Güç değerlerini dilimizde daha anlaşılır kılmak için Sertlik olarak değerlendirebiliriz.
Aksiyon; bükülen kamışın nötr, normal konumuna dönme hızı anlamına gelir. Sanılanın aksine bir kuvvet uygulandığında kamışın nerden ve ne kadar büküldüğünü ya da kamış ucunun uçtan aşağı yönde ne kadar mesafeden eğileceği anlamına gelmez. Baştan uca bükülen tam Parabolik bir kamış da hızlı aksiyona sahip olabilir. Aksiyon, bir kamışın incelme oranı, uzunluğu ve iç boşluğu oluşturmada kullanılan malzemelerden etkilenebilir ve bu durum aksiyonun doğrudan bunlarla ilişkilendirilmesine sebep olur. Çoğu olta kamışı üreticileri arasında uygulamalar benzerdir. Genelde üreticiler, hareketi tanımlamak için hız kategorileri kullanırlar: Yavaş (Slow), hızlı (Fast), çok hızlı (Extra Fast) gibi.
Aksiyon değerinin net bir ölçüsü yoktur. Farklı üreticilerin aynı aksiyonda olan kamışları karşılaştırıldığında biri daha hızlı ya da yavaş hissi verebilir. Atılan yem ağırlığı, belirlenen atar değerlerinden az ya da fazla olduğunda kamışın güç ya da aksiyonunda farklı tepkiler olabilir. Yine belirlenenden fazla ağırlıklar atılırken bükülme gereğinden fazla olacağı için kamış kırılabilir ya da belirlenen aralıklardan hafif olduğunda yeterli esneme sağlanamadığı için atış mesafesinde kısalmalar olabilir. Aksiyon kamışın ne kadar hassas olduğunu ve verilen aksiyonun ipin ucundaki yemlere aktarma hızını etkiler. Fast Aksiyon kamışlar yemi ve balığı hissetmeniz konusunda oldukça hassas yapıya sahiptirler. En ufak bir titreşimi dahi çok kolayca hissedebilirsiniz. Kamışlarda GÜÇ baskı kabiliyetini gösterirken, AKSİYON; kamışlarla yapacağınız farklı eylemlere cevap verebilme hızını belirler diyebiliriz.
Olta kamışlarının temel fonksiyonları atış esnasında eğilmeleri ve normal formlarına dönerken güç üretmeleridir, bu eğilme sonrası normal forma dönme yeteneği bize atış için momentum oluşturur. Bunun yanında bir diğer fonksiyonları ise balıkla mücadelede balığı baskı altında tutmalarıdır. Balık yakalandığında kamışın eğilmesi ipin sürekli olarak gergin kalmasını ve balığın sürekli olarak baskı altında kalmasını sağlar. Ancak bu eğilme sonrası geri dönüş yeterli hızda (Aksiyon) olmazsa ne atış ne de mücadelelerde yeterli performans alamayız.
Popping ya da shorejig gibi disiplinlerde kamışa sürekli olarak belirli sıklıklarla baskı uygulayacağımız için, esneme hareketinden sonra kamışın bir an önce düz forma dönmesi gerekir ki yine aynı hareketi tekrar edebilelim. Bu noktada kamışın daha çabuk tepki vermesi için daha az esnemesi gerekir ki bunlar Extra Fast, Fast ya da Regular Fast aksiyonlardır.
Levrek avcılığında, maket yemler ile yapılan avlarda genellikle yavaş sarımda yem yüzdürme esas olduğu için, orta seviye aksiyonlar tercih edilir. Bunun bir sebebi de levrek balığının boyutunun değişken olabilmesidir. Çok sıklıkla, 1 ila 5 kilo arasında avlanılabilen levrek balığının kamış seçiminde hafif yemleri atmaya uygun “orta sert” ya da daha yumuşak kamışlar ve bu mücadeleyi kolaylaştıracak Regular ya da Regular Fast aksiyonlu kamışlar tercih edilebilir. Buraya kadar olan tüm değerler kafanızı karıştırmış olabilir, bunun sebebi de hepsini anlamaya çalışmamızdır. Bunları ne kadar okursak okuyalım ancak farklı değerlere sahip kamışları kullanarak anlayabiliriz. Bazı firmalar ürettiği kamışları kategorize ederek seçimlerimizi kolaylaştırmaktadırlar.
Sıklıkla "aksiyon" ile eşanlamlı olarak kullanılabilse de günümüzde ki üretim teknikleri ile bu doğru değildir. Konik yapı farklı yöntemler ile sağlanabilir. İçi boş ve konik boru yapısında olan kamışın et (duvar) kalınlığı, karbon ya da fiber malzemenin birkaç kat sarımı ile sağlanabilir. Günümüzde ise kamış üretilirken materyal belirli bir noktaya kadar kalın, belirli noktadan sonra ise, esnekliği ayarlamak için daha az katlar halinde sarılarak ya da başlangıç kısmında farklı uç kısımlarda farklı sertlik derecelerinde materyaller kullanılarak mümkündür. Bu yöntem daha çok üst sınıf kamışlarda kullanılır.
Bir kamış farklı oranlarda bükülebilir. Genel olarak eğilme oranı uçtan arkaya giderek azaltılır. Bugünkü uygulamada, farklı özelliklere sahip farklı karbon lifler tek bir çubukta kullanılabilir. Fiber kamışların aksine, farklı karbon liflerin kullanıldığı uygulamalarda, gerçek koniklik ve eğilme oranı arasında artık düz bir ilişki yoktur.
Eğilme oranı terimlerle kolaylıkla tanımlanamaz. Bununla birlikte, bazı kamış üreticileri, eğilme oranını Aksiyon ile ilişkilendirerek müşterilere yönelik teknik kavramları basitleştirmeye çalışırlar. Hızlı aksiyon terimi, sadece ucun büküldüğü kamışlar için ve yavaş aksiyon uçtan uca bükülen çubuklar için kullanılır. Uygulamada bu yanıltıcıdır, çünkü en kaliteli kamışlar, çoğunlukla hızlı aksiyon kamışlardır ve uçtan geriye doğru bükülürler. Baştan uca bükülen ve hızlı aksiyona sahip kamış yapımı daha zor ve daha pahalıdır. Eğilme oranı veya eğilme oranını etkileyen özellikleri açıklamak için kullanılan genel terimler şunlardır: aşamalı koniklik / yarı parabolik / parabolik / tam parabolik. Tam Parabolik bir hareket sıklıkla baştan uca eğilmeyi belirtmek için kullanılır.
Eğilme oranı, bir kamışın formunu belirler. Bu sadece atış ve balıkla mücadele özelliklerini değil aynı zamanda balık tutma sırasındaki hassasiyeti, yem atış veya yem kontrolü, kamışın kullanım şekli ve gücün kamış üzerine nasıl dağıtıldığını da etkiler. Tam parabolik (baştan uca bükülen) bir kamışta güç, tüm çubuk üzerine en eşit şekilde dağıtılır.
IM6, IM7, vb. terimlerdir. Hexcel Firması tarafından üretilen özel grafitlerin ticari isimleridir. Bu rakamlar endüstri standartları veya kalite göstergesi değildir ama diğer firmalar da Hexcel tarafından yapılmayan, kendi üretimleri olan grafitleri tanımlamak için bu tanımlamaları kullanırlar. Bu sınıf numaraları endüstriyel bir tanım olmamakla birlikte, aynı üreticinin farklı kamışları üretmek için kullandığı malzemenin kalitesini karşılaştırmanıza yardımcı olur. IM7 sınıfı grafit ile üretilen kamışlar, aynı üretici tarafından üretildiyse IM6 sınıf grafitle üretilen kamışlardan daha iyi grafit kullanılarak üretilmiş demektir. İki farklı firmadan üretilen kamışlar hakkında da aynı şeyi söylemek zordur, çünkü tamamen farklı üreticilerden gelen malzemelerden üretilebilirler.
Modül, kullanılan malzeme miktarı veya tabakalara dahil edilen grafit lifleri sayısı ve sıklığını değil grafitin sertliğine işaret eder, bu durum karbon liflerin birleştirilmesinde kullanılan reçineler ve fırınlama süreçleri ile doğrudan bağlantılıdır. Örneğin, modül derecelendirmesine dayanan bir kamış satın almak bir hata, çünkü balıkçı spinning tekniği veya light game için en sert kamışı istemiyorsa, başka faktörlerde değerlendirilmelidir. Kamışın yüksek performansı ve dayanıklılığının sağlanmasında, kullanılan malzeme kadar tasarım da etkilidir. Kaliteli bir kamışın içine giren diğer bileşenler de maliyeti ve performansı önemli ölçüde etkiler. Yüksek sertlikte olan kamışların en büyük dezavantajları daha kırılgan olmalarıdır.
